Het woord intellectueel verwijst naar ons verstand. Hieruit kan je afleiden dat intellectueel eigendom dus gaat over het bezit van dingen die voortkomen uit je verstand. Nu zijn de meeste gedachten die een mens heeft niet van een bepaalde waarde, althans meestal niet voor -veel- andere mensen. Soms echter, is een bepaalde gedachte juist bijzonder waardevol. Iets wat jij bedenkt en/of maakt, kan zelfs een enorme waarde vertegenwoordigen. En als dat dan iets oplevert, in de vorm van geld, eer of anderszins, dan wil je die vruchten natuurlijk wel zélf plukken. Daarom bestaat er zoiets als intellectueel eigendomsrecht.
Wat valt onder intellectueel eigendom
Onder het intellectueel eigendomsrecht vallen verschillende zaken en deze zijn vastgelegd in zowel nationale als internationale wetten. De rechten zijn onderverdeeld in industriële rechten en auteursrecht + aanverwante rechten.
Het gaat onder meer om:
- Auteursrecht
- Naburige rechten
- Tekeningen- en modellenrecht
- Handelsnaamrecht
- Octrooirecht
- Merkenrecht
Het recht dat je verwerft gaat over het produceren, publiceren, verkopen, verhuren en dergelijke van jouw uitvinding of maaksel.
Over een aantal van deze specifieke intellectuele eigendomsrechten vertellen we hierna meer.
Octrooirecht
Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een exclusief eigendomsrecht op een uitvinding. Meestal van een technisch product of proces. Het octrooirecht beschermt die uitvinding zodat anderen het niet -zonder toestemming- kunnen gebruiken door het te maken, door te verkopen of bijvoorbeeld te verhuren. Het kan om allerlei uitvindingen gaan; van koffiezetapparaat tot een nieuw soort brood, een auto of machine. Elk jaar zijn er zo’n 3000 aanvragen!
Om succesvol octrooi aan te vragen moet je voldoen aan eisen:
- Je uitvinding moet nieuw zijn en er moet nergens anders ter wereld al octrooi op zijn aangevraagd
- Je uitvinding moet inventief zijn; dit betekent dat het echt iets moet toevoegen en niet slechts een simpele variant is op een bestaand iets
- Industrieel toepasbaar; dit betekent dat je uitvinding ook moet kunnen worden geproduceerd
Voldoet je octrooiaanvraag aan de eisen, dan wordt deze opgenomen in de database octrooien. De technologie wordt bekend gemaakt zodat andere bederijven kunnen nagaan of zij op hun beurt octrooi kunnen aanvragen of dat hun uitvinding wellicht al bestaat.
Je kunt octrooi aanvragen voor je eigen land, voor Europa of voor de hele wereld.
Merkenrecht
Het merkenrecht gaat over, zoals je al vermoedde, merken. Door een merk te laten registreren kun je het beschermen tegen inbreuk. Doe je dit niet, dan is je merk niet beschermd. Dit staat haaks op het auteursrecht: daar is je ‘uitvinding’, in feite iets dat je hebt gemaakt, van rechtswege beschermd. Auteursrecht hoef je dus niet aan te vragen of vast te leggen.
Naburige rechten
Naburige rechten zijn rechten die nauw samenhangen met andere rechten. Een voorbeeld daarvan zijn de rechten van een uitvoerend musicus. Hij of zij voert bijvoorbeeld een pianowerk uit. Dit werk is het eigendom van de componist (deze heeft het auteursrecht). De pianist heeft echter ‘recht’ op de uitvoering daarvan omdat het zijn of haar eigen creatieve prestatie is.