Het auteursrecht is een zogenaamd intellectueel eigendomsrecht. In het Engels heet auteursrecht ‘copyright’. Het is het recht dat iemand heeft op datgene dat hij of zij heeft gemaakt op het gebied van kunst, wetenschap of letterkunde. Denk bijvoorbeeld aan een tekst zoals dit blog, een schilderij, muziekwerk of foto maar ook aan videogames, bankbiljetten of sieraden.
Hoe kom je aan auteursrecht
Degene die iets maakt is de eigenaar daarvan. Om dat recht, het auteursrecht, te krijgen hoef je dus niets te doen. Je blijft rechthebbende voor de rest van je leven en na je overlijden gaat het auteursrecht over op je nabestaanden.
En wat als er meer mensen betrokken zijn geweest bij het maken? In dat geval zijn alle partijen die hebben meegewerkt mede-eigenaar ervan. Soms zijn ze gezamenlijk eigenaar van het geheel, soms voor bepaalde delen. Bij een toneelvoorstelling kan de schrijver van het script eigenaar zijn van het verhaal en de decorbouwer van het decor.
Auteursrecht (ver)kopen
Je kunt ook in het bezit komen van auteursrecht terwijl je niet zelf de maker bent. Dit moet altijd schriftelijk zijn vastgelegd, in een akte. Je kunt ook een bepaald deel van het auteursrecht krijgen, bijvoorbeeld het recht een boek te verfilmen. Het boek zelf blijft dan eigendom van de schrijver. In zo’n geval kan ook gekozen worden voor een zogenaamde licentie, het recht om iets te gebruiken met een bepaald doel. Bijvoorbeeld het recht om een muziekstuk uit te voeren of op te nemen. Er bestaat ook zoiets als een ‘open licentie’. Dan geeft de maker toestemming aan iedereen die dat wil, zijn of haar werk te gebruiken.
Hoe lang geldt het auteursrecht
Het auteursrecht op een werk eindigt 70 jaar na de dood van de maker. Deze termijn begint op de eerste januari die volgt op het jaar van overlijden. Je kinderen, of andere nabestaanden, profiteren dus nog 70 jaar na je overlijden van jouw maaksels.
Auteursrecht kan ook bij een rechtspersoon liggen, een BV bijvoorbeeld, of een stichting. In dat geval geldt een termijn van 70 jaar, maar nu vanaf het moment dat het recht ontstond. Het gaat dan uiteindelijk dus om een (flink) kortere termijn.
Wat houdt het auteursrecht in
Het auteursrecht geeft je drie belangrijke rechten:
- Het recht om je werk openbaar te maken
- Het recht om je werk te verveelvoudigen
- Persoonlijkheidsrechten
De eerste twee rechten spreken voor zich: je mag het werk publiceren, en dat naar eigen inzicht en op de manier(en) die je zelf wil. Je mag je werk ook zoveel verveelvoudigen als je wil. Bijvoorbeeld maar één boek laten drukken maar ook een miljoen stuks.
Het persoonlijk recht is iets ingewikkelder en komt er in feite op neer dat je het recht hebt je werk te beschermen. Je hoeft het niet goed te vinden dat anderen er iets mee doen dat jij niet wil. Bijvoorbeeld het zomaar uitgeven onder een andere naam, het herschrijven, bekladden of kapot maken.
Over auteursrecht is nog veel meer te lezen en te leren. Kijk daarvoor op een uitgebreide website over auteursrecht.